Keşkek, Erzurum’a özgü bir yemek olup, 600 yıllık bir geçmişi vardır. Bu yemek, kuzu eti ve çeşitli baharatlarla hazırlanmış buğdayın işlenmesiyle yapılır. Keşkek yapımı oldukça uzun ve zahmetli bir süreçtir. Ancak sonuç, lezzetiyle bu zahmete değdiğini ortaya koyar. Bu yazımızda size, keşkek yapımı hakkında bilgi vereceğiz. İlk olarak, gerekli malzemelerin listesiyle başlayalım.
Keşkek nedir?
Keşkek, Türk mutfağının en lezzetli yemeklerinden biridir. Özellikle Erzurum ve çevresinde sıkça tüketilen keşkek, ülkemizin geleneksel yemekleri arasında yer almaktadır. Keşkek yapmak için kuzu eti ve buğday kullanılmaktadır. Bu iki malzeme, belirli adımlar takip edilerek özenle pişirilir. Keşkeğin yapılışı oldukça zahmetli olsa da, ortaya çıkan lezzet herkesin damak zevkine hitap etmektedir.
Tarihçesine baktığımızda, keşkeğin Orta Asya’da yapıldığı düşünülmektedir. Göktürkler zamanında tüketilen bu yemek, zamanla Anadolu’ya ve Kafkaslara kadar yayılmıştır. Bugün ise özellikle Erzurum ve çevresinde sıklıkla tüketilmektedir. Keşkek adı, Arapça “kuskus” kelimesinden gelmektedir ve buğdayın haşlanması ve ezilmesiyle elde edilen bir çeşit yemek anlamına gelmektedir.
Gerekli malzemeler nelerdir?
Erzurum’un eşsiz lezzeti keşkek yapmak için ihtiyacınız olan gerekli malzemeler şunlardır:
| Kuzu eti | 1 kg |
| İri buğday | 500 gr |
| Tuz | 1 yemek kaşığı |
| Tereyağı | 100 gr |
| Kırmızı biber | 1 yemek kaşığı |
| Su | 8-10 litre |
Keşkeğin lezzeti, malzemelerin kalitesi ve uyumundan gelir. Bu nedenle, kuzu eti ve iri buğdayın kalitesine dikkat etmek önemlidir. Ayrıca, keşkekte kullanacağınız suyun özellikle yumuşak olması gerekir. Malzemeleri hazırladıktan sonra, keşkek yapımına geçebilirsiniz.
Etin hazırlanması
Keşkek yapımı için en önemli malzeme kuzu etidir. Kuzu etini hazırlamak için öncelikle kemiklerinden ayrılır ve bir tencereye konulur. Üzerini geçecek kadar su eklenir, tuz ilave edilir ve kısık ateşte yaklaşık 2-3 saat boyunca haşlanır. Et suyunu saldıktan sonra, gözle görülür şekilde yumuşamış olacaktır.
Bu esnada, haşlama suyunu da dikkatle takip edip gerektiğinde ek su ilave etmek gerekiyor. Haşlamanın sonunda etler tencereden alınır ve kemiklerden ayrılır. Etler, parçalanmayacak şekilde elde edilecek kıvama gelene kadar ezilir. Ezilen et, tekrardan haşlama suyu içinde 20-25 dakika daha kaynatılır.
Et, keşkek yapımı aşamasında buğdayla karıştırılmak üzere ayrı bir kapta bekletilir. Buğdayın haşlanmasına geçmeden önce, etin sorunsuz bir şekilde pişmesi ve lezzetinin tam olarak kaybolmaması adına tamamen soğuması gerekiyor.
Buğdayın hazırlanması
Buğday, keşkekteki en önemli malzemelerden biridir. Buğdayın hazırlanması özen isteyen bir işlemdir. İlk olarak, buğdayın taneleri ayıklanarak diğer malzemelerden ayrılır. Sonrasında, buğday iyice yıkanır ve derin bir kaba koyulur. Buğdayı tamamen kaplamak için su ilave edilir ve buğday suya buluşuncaya kadar bekletilir.
Buğdayın suya buluşuncaya kadar bekletilmesi işlemi yaklaşık 2-3 saat sürebilir. Bu esnada, buğday taneleri hamur kıvamına gelene kadar karıştırılır. Buğdayın kabarması için sıcak su ilave edilebilir. Buğdayın kabarması sonrası ise, keşkek yapımına geçilebilir.
Keşkek yapımı adımları
Keşkek yapmak için öncelikle gerekli malzemelerin listesini oluşturmalısınız. Buğday, kuzu eti, soğan, tuz, karabiber gibi malzemelerle keşkek yapabilirsiniz. İlk adım olarak etin haşlanmasıyla başlayın. Büyük bir tencereye su koyup, içine küp doğranmış eti ekleyin ve haşlamaya başlayın. Etin haşlanma süresi yaklaşık olarak 3-4 saat arasında değişebilir.
Buğdayın hazırlanması için buğdayı temizleyin ve bol su ile yıkayın. Derin bir kaba koyun ve su ile tamamen kaplanacak şekilde bekletin. Bu işlem en az 8-10 saat sürmeli. Buğdayın haşlanması için, haşlama sırasında ortaya çıkacak olan köpüğü alın. Buğday tamamen pişene kadar haşlanmalıdır.
Buğdayın pişmesi için yaklaşık 6-7 saat gerekiyor. Pişen buğdayın içine haşlanan eti ekleyerek iyice karıştırın. Buğdayın keşkek kıvamına gelmesi için yoğurulması gerekiyor. Bu işlem için büyük bir kap kullanın. Yoğurma işlemi yaklaşık olarak 1 saat kadar sürebilir ve kas gücü gerektirir.
Keşkeğin son aşaması, pişirme işlemidir. Yoğurduğunuz keşkeği pişirme kabına aktarın ve kısık ateşte yaklaşık 1 saat kadar pişirin. Yemeğin suyunu azaltarak servis yapabilirsiniz. Bu yöntemle hazırladığınız keşkek, misafirlerinize veya ailenize unutamayacakları bir lezzet sunacaktır.
1. Adım: Etin haşlanması
Keşkek yapımının ilk adımı olan etin haşlanması oldukça önemlidir. Lezzetli keşkek yapmak için kaliteli kuzu eti kullanmanız önemlidir. Kuzu etini haşlamak için öncelikle etleri tencereye alın ve üzerini örtecek kadar su ekleyin. Kısık ateşte yaklaşık 2 saat boyunca etleri haşlayın. Eti haşlarken üzerindeki köpükleri kevgir yardımıyla almayı ihmal etmeyin. Haşlanmış etleri tencereden çıkarın ve küçük parçalara ayırdıktan sonra buğdayın haşlandığı suya ekleyin.
2. Adım: Buğdayın haşlanması
Buğdayın haşlanması, keşkeğin başarılı bir şekilde yapılması için hayati önem taşıyan bir adımdır. Buğday, öncelikle temizlenmeli ve bir süzgece konulmalıdır. Ardından, buğdayın üzerine su ilave edilerek derin bir kapta yaklaşık bir saat bekletilmelidir. Bu işlem, buğdayın şişmesine ve yumuşamasına yardımcı olacaktır. Buğdayın sonrasında haşlanması için, üzerine yeterli miktarda su ilave edilmelidir. Orta ateşte yaklaşık 2-3 saat boyunca haşlanmalıdır. Haşlanma süresi, buğdayın türüne ve kalitesine göre değişebilir. Buğday doğru şekilde haşlandıktan sonra, keşkek tasına aktarılmalıdır. Bu şekilde, diğer malzemelerle birlikte yoğurulup pişirilebilir.
3. Adım: Etin buğdaya eklenmesi
Kuzu eti haşlandıktan sonra, tüm parçalar kemiklerinden ayrıldıktan ve küçük parçalara ayrıldıktan sonra buğdaya eklenir. Buğdaya eklenen et, bir spatula veya tahta bir kaşık yardımıyla iyice karıştırılır ve buğdayın daha da pürüzsüz hale gelmesine ve etin lezzetinin tamamen emilmesine yardımcı olur.
Bu aşamada keşkeğe su eklenip, yoğrulmadan önce karıştırmaya devam edilir. Bu işlem, keşkeğin omuzlardan ayrılana kadar devam eder. Bu aşamada tuz, karabiber ve diğer baharatlar eklenir, ancak miktarı damak tadına göre ayarlanır.
Bu adım, keşkeği en dolgun hale getirir ve etin lezzetini tamamen emmesini sağlar. Bu şekilde hazırlanan keşkek, doğru şekilde servis edildiğinde mükemmel lezzetiyle tüm dikkatleri üzerine çeker.
4. Adım: Yoğurma aşaması
Keşkek yapımının son ve en önemli aşaması, yoğurma aşamasıdır. Bu aşamada, keşkeğin kıvamı ve yumuşaklığı belirlenir. Haşlanan kuzu eti, buğday ve su karışımı, derin bir kapta bir araya getirilir. Buğdayın içindeki kılçıkların ayrılması için keşkek tahtası kullanılmalıdır. Sonrasında, keşkek el ile yoğrulur. Yoğurulma süresi yaklaşık 1-2 saat sürer. Keşkek yoğrulduktan sonra kaya tuzu ve tereyağı ilave edilir. Daha sonra, tencereye alınarak kısık ateşte yaklaşık 5-6 saat pişirilir. Piştikten sonra servis edilmeden önce üzeri tereyağı gezdirilerek nar gibi kızartılır. Keşkek, taze ekşi yoğurt ve kırmızı biber sosuyla servis edilerek enfes bir lezzete dönüşür.
Keşkek servis edilirken neler önerilir?
Keşkek, Erzurum mutfağının vazgeçilmez bir yemeği. Peki, keşkeği nasıl servis edebilirsiniz? İlk olarak, keşkeği servis tabağına alıp, üzerine tereyağı gezdirin. Üzerini süslemek için maydanoz yaprakları ekleyebilirsiniz. Ayrıca, keşkeği sıcak servis etmek önemlidir, bu sebeple mümkünse servis sırasında ısıtın.
Keşkeğin yanında servis edebileceğiniz mezeler de oldukça çeşitli. Turşu, sirke, nar ekşisi ve acıbiber sosu gibi yan malzemeleri servis yapabilirsiniz. Ancak, en geleneksel servis şekli kesinlikle yoğurtlu keşkek. Yoğurt, keşkeğin tatlımsı lezzetiyle harika bir uyum sağlar.
Keşkeği servis edeceğiniz zaman, mutlaka sıcak servis yapın. Henüz keşkek yaz aylarından kaynaklı, sıcaklığı nedeniyle performansı çok düşük bir yemektir. Bu sebeple, herkesin aynı anda keyifle tüketmesine imkan vermeniz gerekir. Evinizde olduğunuz zaman, sıcak tutmak için keşkeği kapalı bir kabın içinde saklayabilirsiniz.
Geleneksel Keşkek Yemeği Sunumu
Keşkek, Türk mutfağının önemli bir yemeği olarak bilinir. Geleneksel olarak büyük kazanlarda pişirilir ve genellikle düğün, bayram ve özel günlerde servis edilir. Keşkek, sıcak olarak servis edilen bir yemektir ve genellikle ayrı bir tabakta yoğurtla birlikte sunulur. Ayrıca, üzerine tereyağı gezdirilerek servis edilir. Keşkek genellikle ev sahibi tarafından büyük bir tahta kaşıkla servis edilir. Afiyetle yenebilmesi için yemeğin sıcak kalması gerektiğinden, yemeğin servis edildikten hemen sonra tüketilmesi önerilir. Keşkek, Türk kültüründe birçok farklı anlama sahip olan bir yemektir, bu nedenle sunumu ve servisi de önemlidir.
Keşkek Yanına İyi Gidebilecek Mezeler
Keşkek yemeği, özellikle kış aylarında tercih edilen bir yemektir. Yanında servis edilebilecek birçok farklı mezeler vardır. Bunlar arasında en popüler olanları ise cacık, şalgam suyu, turşu, pilav, salata ve yoğurdun farklı türleri gibidir. Bu mezeler, keşkek yemeğine farklı bir lezzet ve dokunuş katarak tatların uyumuyla birlikte sunulur.
Cacık, özellikle yaz aylarında tüketilen, turşu ve yoğurt bazlı bir mezedir. Keşkek yanına sıklıkla tercih edilir. Şalgam suyu ise keşkekle bir arada servis edildiğinde harika bir ikili oluşturur. Salata, keşkek yanına taze ve hafif bir lezzet katmanın yanı sıra sebzelerin çeşitliliğine de zenginlik katar. Aynı şekilde turşu ve pilav da keşkek yanında servis edilen diğer lezzetlerdir ve doyurucu bir şekilde tüketilmelidir.
Diğer yandan, keşkeğin yanında servis edebileceğiniz yoğurt da birçok kişi tarafından tercih edilir. Sade yoğurt, keşkeğin doyuruculuğunu azaltarak hafif bir tat katmaktadır. Ayrıca, sarımsaklı yoğurt veya maydanozlu yoğurt gibi farklı aromalar içeren yoğurtlar da servis edilebilir. Bu tariflere bir kenarlık olarak közlenmiş yeşil biber eklenerek lezzeti daha da zenginleştirilebilir.
Keşkek yanında tercih edebileceğiniz bir diğer lezzet ise tatlı bir meze olan ayva reçeli olabilir. Bunun yanı sıra, turşulu dolma da keşkek yanında servis edilebilecek bir başka lezzet seçeneğidir. Bir başka alternatif olarak, keşkek yanında mutlaka denemeniz gereken şalgam turşusu servis edebilirsiniz.
Keşkek ile uyumlu olacak herhangi bir meze seçeneği bulmak mümkündür. Mezeler, farklı lezzetlerle keşkeğin en iyi haline gelmesini sağlar. Kendi damak tadınıza uygun olan mezeleri keşkek yanında servis etmeyi unutmayın!
Erzurum Keşkeği’nin Lezzeti
Erzurum keşkeği, kendine özgü lezzeti ve yapımında kullanılan yöresel malzemeleriyle Türk mutfağının gurur kaynaklarındandır. Keşkek yapımında kullanılan kuzu eti, buğday ve tereyağı gibi malzemelerin kalitesi Erzurum keşkeğinin lezzetinde büyük önem taşır. Keşkek, uzun saatler boyunca yoğrulur ve pişirilir, bu nedenle erişte kıvamına gelene kadar yoğrulması gerekiyor. Keşkek servis edilirken üzerine tereyağı ve baharatlar ilave edilir. Yanında kuru fasulye, ekşi mayalı ekmek, turşu ve acılı biber turşusu ile servis edilir. Keşkek, Türkiye’deki özellikle kış aylarında tüketilmesiyle de ünlüdür ve lezzetinin yanında sıcaklığıyla da tüketenlere büyük bir tat verir.
