Piyaz, doğal lezzeti ve kolay yapımıyla güneydeki en sevilen yemeklerdendir. Yapımında kullanılan malzemeler ve püf noktaları ile birleştiğinde harika bir tat ortaya çıkar. Ana malzemeleri kuru fasulye, soğan, sarımsak, limon, maydanoz, tuz ve zeytinyağıdır. Fasulyeler, haşlandıktan sonra bu malzemelerle birleştirilerek lezzetli bir salata oluşturulur. Alternatif olarak, farklı otlar, turşular ve baharatlar da kullanılabilir. Yapımı oldukça basittir ve sıcak yaz günlerinde serinletici bir yemek olarak tercih edilir.
Piyazın Malzemeleri
Piyaz en temel haliyle beyaz fasulye, soğan, maydanoz ve dereotundan oluşur. Ancak malzeme tercihlerinde alternatifler de kullanılabilir.
- Fasulye: Beyaz yerine kırmızı fasulye kullanılarak lezzet değişikliği sağlanabilir.
- Soğan: Kırmızı soğan yerine sarı soğan tercih edilebilir.
- Maydanoz ve dereotu: Nane, taze soğan, roka, tere ya da hindiba da kullanılabilir.
- Limon: Limon yerine nar ekşisi tercih edilebilir.
- Zeytinyağı: Yer fıstığı yağı veya ayçiçek yağı da kullanılabilir.
- Tuz: Deniz tuzu ve pul biber ile tatlandırılabilir.
Piyazın malzemeleri genelde herkesin mutfağında bulunabilecek türden olduğundan, piyaz hazırlamak oldukça kolaydır.
Piyaz Yapımı
Piyaz, sıcak yaz günlerinde tüketilen ferah lezzetler arasında yer alır. Adım adım piyaz yapmak oldukça kolaydır. İlk önce beyaz fasulye ya da kuru fasulyeleri haşlayın. Haşlama işleminin ardından soğanları doğrayıp tencereye koyun. Soğanları kavurduktan sonra piyaza sarımsak, tuz, limon, maydanoz ve zeytinyağı ekleyin.
Tüm malzemeleri güzelce karıştırın. Piyazınızı servis yapmadan önce dinlendirin. Servis ederken üzerine domates ve yeşil biber ekleyebilirsiniz. Ayrıca lezzet arttırmak için nar ekşisi de kullanabilirsiniz.
Piyazın yapımı oldukça basit olsa da sunumu oldukça önemlidir. Servis yaparken dilimlenmiş limon, taze nane ya da maydanoz yaprakları ile süsleyebilirsiniz. Ayrıca piyazınızı buz gibi soğuk servis ederek daha ferah bir tada sahip olabilirsiniz.
1. Adım: Fasulyeleri Haşlamak
Piyaz yapımının ilk adımı, fasulyeleri haşlamak. İyice yıkadığınız 1 su bardağı kadar kuru fasulyeyi bir tencereye alın ve üzerini geçecek kadar suyla haşlamaya başlayın. Kaynamaya başlayan suyun üzerindeki köpükleri ara sıra bir kaşık yardımıyla alın. Aşırı yumuşak olmaması için yaklaşık 20 dakika boyunca haşlayın. Daha sonra suyunu süzüp soğuması için bekletin. Fasulyeleri daha lezzetli hale getirmek için, haşlama suyuna; tuz, sarımsak, kimyon, kekik ve karabiber ekleyebilirsiniz.
1.1: Haşlama Suyunun Hazırlanması
Fasulyelerin daha lezzetli olması için haşlama suyuna eklenen baharatlar büyük bir önem taşır. Suyun tuzunu ayarlamadan önce, isteğe göre birkaç diş sarımsak, bir adet kesilmiş soğan, birkaç defne yaprağı, bir çay kaşığı karabiber ve birkaç sap maydanoz ekleyerek suyu lezzetlendirebilirsiniz. Bazıları suya hardal da eklemeyi tercih ediyor. Baharatların miktarını damak tadınıza göre arttırabilir veya azaltabilirsiniz. Baharatlı suyun içinde fasulyelerin pişmesi, lezzetinin tamamen çıkmasına yardımcı olacaktır.
1.2: Fasulyelerin Haşlanması
Fasulyeler haşlama işlemi için suya konulmalıdır. Eğer tazeyse 15-20 dakikada, tane taneler halinde veya konserve ise yaklaşık 5-10 dakika içerisinde haşlanabilirler. Fasulyelerin tarafı kevgir yardımıyla kontrol edilmeli ve aşırı haşlanmaktan kaçınılmalıdır. Fasulyeleri haşlamadan önce suyunu hazırlarken, suya biraz tuz eklemeniz daha lezzetli olmasını sağlayacaktır. Ayrıca haşlama sürecinde iki defa suyunu değiştirmek, fazla acılığı almak için önerilen bir yoldur. Pişirme işleminden sonra fasulyelerin fazla suyunu almak için süzgeçte bekletilmesi idealdir.
2. Adım: Diğer Malzemelerin Hazırlanması
Piyazın lezzetli olması için eklememiz gereken diğer malzemeler de mevcut. Soğanın yapısını koruyabilmek için 10 dakika önceden buzlu suda bekletmenizi öneririz. Sarımsak ise piyazın lezzetini arttıran başka bir malzeme. Tuz, limon ve zeytinyağı piyaza tat veren ve bir arada harika bir aromaya sahip olmasını sağlayan malzemeler arasındadır. Maydanoz ise ince ince doğranarak piyazın üzerine serpebilir ve lezzetli bir sunum yapabilirsiniz. Malzemelerin alternatifleri arasında kırmızı soğan, maydanoz yerine dereotu veya taze nane kullanabilirsiniz. Unutmayın, piyazın gerçek lezzeti malzemelerin kalitesiyle de ortaya çıkar.
3. Adım: Piyazın Hazırlanması
Piyazın son aşamasında diğer malzemeler fasulyelerle birleştirilir. Piyanın özgün lezzeti için, haşlanmış fasulyelerin üzerine ince doğranmış soğanlar, sarımsak, tuz, limon ve zeytinyağı eklenir. Birlikte karıştırılır ve maydanozla süslenir.
Piyazın sunumu da önemlidir. Güzel bir sunum yapmak için öncelikle servis tabağı seçin. Servis tabağını, piyazınızı üzerine düzgünce yayabileceğiniz boyutta seçerek, piyazınızın içindeki malzemelerin ortaya çıkmasına olanak tanıyabilirsiniz. Hazırladığınız piyazı servis tabağına yerleştirdikten sonra, üzerine taze maydanoz yaprakları yerleştirin ve buzdolabında bir süre bekletin. Böylece piyazınızın lezzeti tüm malzemelerin birbirine karışmasıyla daha da güzelleşecektir.
Eğer piyazı daha lezzetli hale getirmek isterseniz, üzerine sumak serpebilirsiniz. Ayrıca, servis tabağına piyazınızın yanına ek olarak temizlenmiş kırmızıbiber, turp, dereotu, taze soğan gibi sebzeler koyabilirsiniz.
Piyazın Tarihçesi
Piyaz, Antalya’nın vazgeçilmez lezzetlerinden biridir. Yapılışı Kolay olmasına rağmen, lezzetiyle damaklarda unutulmaz bir tat bırakır. Piyazın kökleri Antalya’ya kadar gitmektedir ve tarihi oldukça eski zamanlara dayanmaktadır.
Antalyalılar, piyazı öncelikle akşam yemeklerinde tüketirler fakat günümüzde neredeyse her öğün yanında servis edilebiliyor. Ayrıca, restoranlarda ve sokak satıcılarında kolayca bulunabilir.
Piyaz yemeği, Antalya’nın kültürel mirasıdır ve yerel halk tarafından sevilen ve saygı gören bir yemek olarak kabul edilir. Antalyalılar, piyaz yemeğini sevdikleri insanlarla paylaşmayı sevdikleri için piyaz yemeği bir araya gelme, kaynaşma ve keyif aracıdır.
Piyazın Farklı Çeşitleri
Piyazın Antalya’daki kendine özgü lezzetinin yanı sıra, diğer yörelerde de farklı piyaz çeşitleri yapılır. Bunlardan bazıları:
- Adana Usulü Piyaz: Adana’da yapılan piyazda; nohut, sarımsak, karabiber, kırmızı biber ve nar ekşisi kullanılır.
- Trabzon Piyazı: Trabzon’daki piyazda haşlanmış kara lahana, kuru fasulye, ceviz, sarımsak, limon ve zeytinyağı kullanılır.
- İnegöl Piyazı: Bursa’nın İnegöl ilçesinde yapılan piyazda; haşlanmış nohut, domates, salatalık, maydanoz, limon, tuz ve pul biber kullanılır.
Bu yörelerde yapılan piyaz çeşitleri farklı lezzetleriyle dikkat çeker. Tariflerinde değişiklik olsa bile, piyazın ana malzemesi fasulye ve soğan kullanılmaya devam eder. Her yöredeki piyaz tariflerinin farklı malzemelerden oluşması, piyaza özgü tatların ve lezzetlerin vurgulanması anlamına gelir.
1. Adım: Ege Usulü Piyaz Tarifi
Ege Usulü Piyaz, güneyin lezzetiyle doğunun lezzetini birleştiriyor. Bu piyazın yapımı Antalya’ya özgü piyaza benzerlik gösterir. Ancak, Ege Usulü Piyaz’da daha fazla maydanoz kullanılır ve içinde Haşhaş, tuz, sızma zeytinyağı, limon suyu, ve taze soğan bulunur. Bu piyaz genellikle 3-4 saat buzdolabında dinlendirilir. Böylece malzemeler birbirleriyle daha iyi entegre olur ve lezzetleri zirveye çıkar.
Ege piyazı, meze olarak da kullanılabilir. Tarifi oldukça basit olan bu mezeyi hazırlamak için, taze fasulye, kırmızı soğan, maydanoz, haşhaş, limon suyu, tuz, ve sızma zeytinyağı kullanılır. Malzemeler doğranır ve hepsi karıştırılır. Meze olarak servis edilir.
2. Adım: İç Anadolu Usulü Piyaz Tarifi
İç Anadolu piyazı, Antalya usulü piyazdan farklı bir lezzet sunmaktadır. İç Anadolu’da piyaz yapmak için özellikle kırmızı soğan kullanılmaktadır. Diğer piyazlarda olduğu gibi fasulyeler önce haşlanır ve soğanlar incecik doğranarak üzerine serpiştirilir. Ancak bu piyazda, nar ekşisi kullanımı daha yaygındır. Ayrıca üzeri için kırmızı biber ve maydanoz da kullanılabilir. Piyazın içerisine bazen sumak da eklenir. İç Anadolu usulü piyazı birçok yemeğin yanında servis edebilirsiniz. Özellikle, balık yemekleriyle iyi bir uyum sağlar.
Piyazın Yanındaki Lezzetler
Piyaz, özellikle yaz aylarında en sevilen mezelerin başında gelir. Fakat piyaz, yanında birkaç lezzet daha eklenerek tam bir öğün haline dönüştürülebilir. İşte en lezzetli piyaz yanı yemekleri:
1. Köfteli Piyaz: Piyaza eklenen enfes bir köfte tarifiyle sağlam bir öğün haline dönüştürebilirsiniz. Köfteleri hazırlamak için kıyma, soğan, galeta unu, yumurta, tuz ve baharatları birleştirin. Daha sonra küçük toplar haline getirin ve kızgın yağda kızartın.
2. Piyazın Yanındaki Meze Çeşitleri: Piyaza ek olarak farklı meze tarifleri de deneyebilirsiniz. Özellikle acılı olarak hazırlanan köz biber, acılı ezme, fava veya taze çırpılmış yoğurt gibi seçenekler oldukça lezzetli olacaktır.
3. Patates Salatası: Piyazın yanına hazırlayabileceğiniz bir diğer alternatif de patates salatasıdır. Haşlanmış patatesleri küp küp doğrayın ve mayonez, hardal, tuz, karabiber, turşu gibi malzemelerle karıştırın.
4. Humus: Humusu en sevilen mezelerden biri olarak kabul edebiliriz. Piyazın yanında humus, lezzetiyle tam bir uyum sağlayacaktır.
5. Sebzeli Bulgur Pilavı: Pilavı hazırlamak için öncelikle soğanları doğrayın ve zeytinyağıyla pembeleşinceye kadar kavurun. Daha sonra doğradığınız sebzeleri de ekleyin ve kavurmaya devam edin. Üzerine yıkanmış bulguru ve baharatları ekleyin ve pilavın suyunu ekleyip pişirin.
Piyazın yanında birkaç alternatif ekleyerek tam bir öğün haline dönüştürebilirsiniz. Bu alternatifleri denemek için en iyi zaman şimdi!
1. Adım: Köfteli Piyaz
Köfteli piyaz, yemek masalarına lezzet katan bir seçenektir. Hem ana yemek hem de meze olarak tüketilebilen bu tarif için farklı köfte tarifleri denenebilir. Bazı köfteler baharatlı yapılırken bazıları daha yumuşak dokulu olmak üzere çeşitlilik gösterebilir. İşte köfteli piyaz için en lezzetli köfte tarifleri:
- Adana Usulü Köfte: Baharatlı yapısıyla piyazın lezzetini tamamlayan Adana Usulü Köfte tarifi, en sevilen köfte tarifleri arasındadır.
- Urfa Usulü Köfte: Acılı olmasıyla meşhur Urfa usulü köfte, piyazın yanında sıcak sıcak tüketilebilir.
- İnegöl Köftesi: Tam bir lezzet şöleni olan İnegöl köftesi, piyazın yanına harika bir seçim olabilir.
- Çiğ Köfte: Yoğun baharatlı yapısıyla meşhur olan çiğ köfte, piyazla birlikte farklı bir lezzet sunar.
Piyazın yanına her köfte tarifi yapılabilir. Kendi damak zevkinize uygun şekilde değişiklikler yaparak farklı lezzetler deneyebilirsiniz.
2. Adım: Piyazın Yanındaki Meze Çeşitleri
Piyazın yanında servis etmek için birçok farklı meze seçeneği vardır. Bunların arasında en popülerlerinden bazıları şunlardır:
- Acılı Ezme
- Babagannuş
- Humus
- Patlıcanlı Yoğurtlu Meze
- Sarımsaklı Yoğurt
- Zeytin Salatası
Bunların yanı sıra, daha farklı seçenekler denemek isterseniz, kendi zevkinize göre sebzeleri doğrayıp yoğurt veya zeytinyağı bazlı bir sosla birleştirebilirsiniz. Ayrıca farklı baharatlar kullanarak da Damak zevkinize uygun farklı lezzetler yaratabilirsiniz.
Piyazı tamamlayacak bir diğer seçenek de hiç şüphesiz taze ekmek dilimleri olacaktır. Ekmekleri fırından çıkarttıktan sonra biraz zeytinyağı ile marine edip, tuz ve kekik ekleyerek önceden ısıttığınız fırında ısıtın. Sıcak şekilde servis ettiğinizde piyazın lezzetini daha da arttıracaktır.
